11.7 การจัดการศึกษาออนไลน์ผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต

การจัดการศึกษาออนไลน์ หรือที่นักการศึกษาเรียกว่า “Web-Based Instruction” เป็นรูปแบบการสอน โดยใช้เว็บเป็นสื่อกลางในการเรียนรู้   วิธีการมีทั้งแบบใช้เว็บเป็นฐานหลัก โดยครูผู้สอน หรือ สถานศึกษา บรรจุเนื้อหาวิชาทั้งหมดวางไว้ในระบบการจัดการเรียนรู้ หรือบางแห่งใช้เว็บเป็นเครื่องมือ หรือส่วนในการเสริมการเรียนรู้

การสอนบนเว็บจึงเป็นรูปแบบของการประยุกต์วิธีการสอนทั้งในแบบชั้นเรียน หรือการสอนด้วยวิธีการอื่นๆมาผสมผสานเข้าด้วยกัน   การสอนบนเว็บใช้ได้ทั้งการสอนในระบบโรงเรียน การศึกษาตามอัธยาศัย หรือการศึกษาต่อเนื่องในลักษณะการศึกษาทางไกล ซึ่งกำลังเป็นที่นิยมใช้กันมากในปัจจุบัน
การนำระบบการจัดการศึกษาออนไลน์ มาใช้ให้เกิดประสิทธิภาพในกระบวนการสอนสูงสุดนั้น ครูผู้สอนจะต้องมีความเข้าใจว่า รูปแบบการเรียนการสอนแบบการจัดการศึกษาออนไลน์นี้ แตกต่างจากระบบการเรียนการสอนในชั้นเรียน ที่เรียกกันว่า face-to-face อย่างไร และจำเป็นที่ต้องมีการพัฒนา ปรับปรุง วิธีการอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นด้านการปรับปรุงเรื่องเนื้อหา เทคโนโลยี เทคนิคการนำเสนอ รวมถึงการวิจัย เพื่อพัฒนาคุณภาพของระบบการจัดการศึกษาออนไลน์ในภาพรวม การนำระบบการจัดการศึกษารูปแบบออนไลน์เข้ามาใช้นั้น ต้องระลึกไว้อยู่เสมอว่า เมื่อพร้อมที่จะดำเนินการจัดการศึกษาออนไลน์ ต้องไม่ทำให้คุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียนขาดคุณภาพไปจากระบบการเรียนรู้ในชั้นเรียนด้วย แม้ว่าการจัดการศึกษาออนไลน์ดูเหมือนจะในรูปแบบที่ขาดปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนกับผู้สอน ด้วยเวลาในการศึกษาเล่าเรียนไม่ตรงกัน จึงจำเป็นต้องใช้เทคโนโลยีในการสื่อสารเพื่อสร้างกิจกรรมร่วมกัน เพื่อเข้าถึงสื่อการเรียนการสอนระยะไกล หรือเพื่อปฏิสัมพันธ์กับอาจารย์ผู้สอน หรือผู้เรียนอื่น โดยไม่จำเป็นต้องออนไลน์ ณ เวลาเดียวกัน โดยการใช้กระดานสนทนาอิเล็กทรอนิกส์ (webboard) หรือการใช้อีเมล์

การเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์มีต้นทุนในการจัดการศึกษา ที่ต่ำกว่าการศึกษาในชั้นเรียน ถึงแม้ว่าเงินทุนในช่วงแรกหรือต้นทุนคงที่ (fixed cost) ของการเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์จะค่อนข้างสูง แต่อี-เลิร์นนิ่ง จะสามารถตอบสนองต่อผู้เรียน ได้มากกว่าการจัดการศึกษาในห้องเรียน โดยที่ผู้จัดการศึกษามีต้นทุนที่เพิ่มขึ้นหน่วยสุดท้าย (marginal cost) เกือบเป็นศูนย์ แม้ว่าจะมีการจัดการศึกษาให้แก่ผู้เรียนจำนวนมากขึ้นก็ตาม ทั้งนี้หากเปรียบเทียบต้นทุนทั้งหมด (total cost) การจัดการเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ จะมีต้นทุนที่ต่ำกว่าการเรียนรู้ในชั้นเรียน ถึงร้อยละ 40 นอกจากนี้ผู้เรียนยังสามารถเรียนรู้ ได้ทุกที่ ทุกเวลาและทุกคน (anywhere anytime anyone) และไม่ว่าจะทำการศึกษา ณ สถานที่ใด การเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ จะยังคงมีเนื้อหาเหมือนกันและมีคุณภาพที่เท่าเทียมกัน และยังสามารถวัดผลของการเรียนรู้ได้ดีกว่า การเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ทำให้โอกาสในการศึกษาของประชาชนเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลทำให้ประชาชนมีความรู้และทักษะที่สูงขึ้น ซึ่งเป็นผลดีต่อการพัฒนาประเทศ ไปสู่เศรษฐกิจที่ต้องใช้ความรู้และเทคโนโลยีเข้มข้นมากขึ้น